(Folger Library’nin Fisrt Folio koleksiyonu. 82 kopyayla dünyanın en büyük First Folio koleksiyonlarından biri, günümüze kadar gelen kopyaların üçte birine sahipler.)
Bu hafta sizlere geçtiğimiz haftalarda bulunan ve edebiyatla ilgilenenler için oldukça heyecan verici bir kitap kopyasından bahsedeceğiz: Shakespeare’in Fist Folio’sunun John Milton’a ait olduğu ve onun tarafından üzerine not alındığı düşünülen bir kopyası bulundu.
Jason Scott-Warren, kopyanın üzerine alınan notları inceleyen Profesör Claire Bourne’un makalesini okurken kitabın Milton’a ait olduğunu fark etmiş. Bourne makalesinde, notları alan kişinin 17. Yüzyıl’da yaşadığını ve notların oldukça çarpıcı şekilde anlamlı ve doğru olduğunu öne sürüyor. Bourne’un makaleye eklediği resimlere bakan Scott-Warren kopya üzerindeki yazının Milton’ın yazısına çok benzediğini düşününce kopyadaki yazıları Milton’ın el yazıları ile karşılaştırmış. Aşağıda bu örneklerden bazılarını görebilirsiniz.
Measure for Measure’da geçen ‘these blacke Masques / Proclaime an en-shield beauty ten times louder / Then beauty could displaied’ dizesinde en-shield kelimesini enshrine olarak değiştirmiş. (Soldaki Fist Folio-Sağdaki ise Trinity Manuscript.)
El yazısının benzerliğinin yanı sıra, Scott-Warren notların metni okuma ve düzeltme şeklinin Milton’ın not aldığı diğer kitaplara çok benzediğini de öne sürüyor. Yani, sadece bir el yazısı benzeşmesi değil aynı zamanda okuma ve not alma pratiği benzeşmesi de söz konusu. Örneğin aşağıda düzeltme yaptığı bir başka metinle First Folio karşılatırılmış:
Notların yanı sıra, Milton bazı oyunlardan bölümlerin altını ya da yanını çizmiş. “Belli bir kısmı neden öne çıkardığını anlayamıyorsunuz ama bu kısımlar sizi Milton’ın zihnini anlamaya zorluyor ve şiirindeki birçok şeyle ne kadar uyumlu olduğunu fark edebiliyorsunuz. Kendisini Shakespeare üzerinden nasıl inşa ettiğini görebiliyorsunuz.” Diyen Scott-Warren şu örneği de veriyor: The Tempest’ta ‘Come unto these yellow sands, / And then take hands: / Courtsied when you have and kiss’d / The wild waves whist.’ kısmı çizilmiş, kiss’d ve whist arasındaki oldukça sıradışı sayılan kafiyeyi Milton’un On the Morning of Christ’s Nativity şiirinde de görebiliriz: ’The winds with wonder whist, / Smoothly the waters kist.’
Bu müthiş keşif yalnız iki İngiliz Rönesans şairi arasındaki diyaloğu gösterdiği için değil aynı zamanda Milton Shakespeare’in en büyük hayranlarından biri olduğu için de önemli. Scott-Warren bu hayranlığı şöyle anlatıyor: “Milton Shakespeare’den çok fazla şey öğrendi. Doğa şiiri yazmayı, Comus ya da Kayıp Cennet’teki Şeytan gibi karizmatik kötüleri yaratmayı, gerilimi şekillendirmeyi, sözlü kavga eden karakterlerin arasındaki gergin diyalogları yazmayı ondan öğrendi. Aynı zamanda aralarındaki ilişki Milton daima mükemmel öncüsünden kurtulmaya çalıştığı için rekabetçi bir ilişki olarak da düşünülür.”
1944’ten beri Free Library of Philadelphia’nın koleksiyonunda olan kitap bu müthiş keşifle yalnız 750 tane basılan, 230 civarında kopyası günümüze gelen, ve bugün müzayedelerde £1.8m civarına alıcı bulan First Folio’nun en değerli ve önemli kopyalarından biri oldu.
Jason Scott-Warren’ın yazısı için tıklayınız.