Fanzinleri oldum olası severim. Üreticisinden doğrudan meraklısına ulaşır. Artık hangi konuysa, bu konuya ilgisi olanları bir araya toplar. Kâr amacı gütmez. Sansür mekanizmalarından nasibini almaz. Biçim ve estetik kaygısı yoktur. Bir koleksiyoner için ne kadar olumsuz özellik varsa hepsine sahiptir ama yine de arayınca bulunamadığı için kıymetlidir. Zira, daha evvel Entel Bülten’de death metal konulu İşkence isimli bir fanzinden bahsetmiştim, şimdi metal/rock fanzini koleksiyonu yapan bir arkadaşın dijital bir kitaplığına aktarılmak üzere ufak bir yolculuğa çıktı.
Bu yazıda bahsetmek istediğim fanzin, kendisini bu isimle adlandırmıyor. Alt başlığı ile takdim edersek “Denizaltıcılar gecesine mahsus gazete”: Periskop. Evveliyatı ve akıbeti belirsiz. 11 sayfalık, bol çizimli, daktilodan çıkan sayfaların teksir edilmesiyle neşredilmiş, ne kadar basıldığı da meçhul. Belki bir, belki beş-on.
Askeriye, böyle bir yayıncılık faaliyeti sürdürmek için pek alışıldık bir yer değil. Sıkı kuralların, kurallara uyulmadığı halde cezaların olduğu bir yerde böyle bir şeyin çıkabilmiş olmasını pek aklım almıyor. Bir yandan üstlerine haber vermişler gibi, bir yandan da böyle bir şey imkansız gibi.
Denizaltıcılar gecesine katılan isimlerden birisi Amiral Şükrü Okan. Şükrü Okan 1957 yılında vefat ettiğine göre epey eski bir fanzin Periskop. Hatta, eğer fanzin olarak nitelendirmek doğruysa Türkiye’deki ilk fanzin. 1967’de vefat eden Tuğbay [Sadık] Altıncan’la ve 1966’da vefat eden Rifat Özdeş’le mülakatlar içeriyor. Bu üç isim de askerlik kariyerlerinin sonrasında milletvekilliği yapmış isimler. Özellikle son bölümdeki “Neleri Meşhurdur” yazısı ile kullanılan alaycı dil, komutanlardan habersiz ve gizli saklı çıkarıldığı intibaı uyandırıyor.
Bu fanzinin illegal oluşuna dair beni esas ikna edense, üzerinde “Hakim Fahri Çoker” yazan bir dosyanın içinde olması. Fahri Çoker, İstanbul’da 6-7 Eylül’de cereyan eden saldırılar hakkında kurulan askeri mahkemede çalışmış, o dönem çekilen fotoğrafları saklamış ve ölümünden sonra yayınlanmak üzere Tarih Vakfı’na bağışlamıştı. Böyle işler için güven duyulabilecek bir arşivci.
Periskop, denizciliğe dair koleksiyon sahibi herkesin arşivinde bulunması gereken bir eser. Muhtemelen sadece bir kişi, bu muhteşem eseri arşivine katabilecek. Henüz ne fiyatlayabildik ne de satışa koymaya içimiz elverdi. Bir göz atmak için Librakons’u ziyaret edebilirsiniz.